Στόχος της ομαδικής ψυχοθεραπείας είναι να βοηθήσει τα μέλη να παρατηρήσουν και να αναγνωρίσουν πως σχετίζονταν με τους άλλους. Συχνά οι ψυχοθεραπευτές παροτρύνουμε τους θεραπευόμενους μας να συμμετέχουν και σε ομαδική ψυχοθεραπεία ή σε κάποιες περιπτώσεις εμφανίζονται άνθρωποι που αποφασίζουν να συμμετέχουν σε μια ομάδα αυτογνωσίας. Για να συμβεί αυτό θα χρειαστεί τα μέλη της ομάδας να δεσμευτούν στους κανόνες του διαλόγου με βασικότερο την δέσμευσή τους ότι θα τηρούν το απόρρητο όσων λένε και όσων ακούνε στην ομάδα. Έτσι, προσκαλούνται από την συντονίστρια ή τον συντονιστή της ομάδας να μοιραστούν στην ομάδας προσωπικά θέματα, σκέψεις, γεγονότα, συναισθήματα που βιώνουν και αντιμετωπίζουν στη ζωή τους. Τα υπόλοιπα μέλη μαθαίνουν να ακούνε και να δίνουν feedback χωρίς να ερμηνεύουν, ή να κριτικάρουν ότι άκουσαν. Μαθαίνουν τι σημαίνει ανατροφοδότηση (feedback) με ενσυναίσθηση, συμπόνια και στήριξη του άλλου. Όλα τα θέματα που έρχονται στην ομάδα ψυχοθεραεπία δεν προετοιμάζονται ούτε κατευθύνονται από τον συντονιστή. Αναδύονται μέσα από τα αυθόρμητα μοιράσματα των μελών της ομάδας. Σταδιακά και μέσα από την ψυχοεκπαίδευση, την αυτοαποκάλυψη και την δέσμευση στην διαδικασία τα μέλη συνειδητοποιούν ότι και άλλοι βιώνουν παρόμοια συναισθήματα και καταστάσεις. Ανακαλύπτουν ότι δεν είναι οι μόνοι που βιώνουν δυσκολίες και προβλήματα και μαθαίνουν να παίρνουν και να δίνουν στήριξη και βοήθεια. Μέσα από την σταδιακή αυτογνωσία, την ανάπτυξη του εαυτού και τη βιωματική αύξηση της ασφάλειας και της εμπιστοσύνης που «χτίζουν» τα μέλη στο σχεσιακό πλαίσιο της ομάδας, ανακαλύπτουν και έρχονται σε επαφή με τα δυσλειτουργικά κομμάτια του εαυτού τους, τις παγιωμένες Gestalt και τις διαστρεβλωμένες πεποιθήσεις που μπορεί να δυσχεραίνουν και να εμποδίζουν την ανάπτυξη υγιών σχέσεων με τους άλλους. Εν κατακλείδι, η ομάδα μπορεί να λειτουργήσει για τα μέλη της ως εφαλτήριο για το ξεκίνημα της δημιουργικής τους προσαρμογής με την υιοθέτηση νέων οπτικών και θέσεων που εμπεριέχουν περισσότερη ευελιξία και ικανότητα για δημιουργία ενήλικων και υγιών σχέσεων και εκτός ομάδος. Αυτό που κάνουμε ως θεραπευτές είναι να βοηθάμε τους ανθρώπους ν’ ανακαλύψουν την δύναμη, την υπομονή και την σοφία που υπάρχει μέσα τους.
Απόσπασμα από μια ομαδική συνεδρία: «Το να έρχομαι στην ομάδα ψυχοθεραπείας για μένα έχει μεγάλη δυσκολία. Ανακαλύπτω τον εαυτό μου και τις περισσότερες φορές αυτό που ανακαλύπτω δεν μου αρέσει». Θέλεις να το κάνεις συγκεκριμένο αυτό που λες και να μιλήσεις για τις ανακαλύψεις σου; «Ανακαλύπτω ότι θυμώνω και έχω εγωισμό που θέλω να τον διώξω. Θα πρέπει να χαλιναγωγήσω τον θυμό μου για να μην ανεβάζω πίεση». Αν ανεβάζεις πίεση τότε ήδη είσαι πολύ καλός στο να χαλιναγωγείς τον θυμό σου. Ο καταπιεσμένος θυμός, ο θυμός που συσσωρεύω μέσα μου μπορεί να μου ανεβάζει την πίεση. Ο εκφρασμένος θυμός όχι. Λες ότι δεν σου αρέσει που ανακαλύπτεις εδώ τον εαυτό σου και έχει ενδιαφέρον αυτό. Είσαι επικριτικός με τον εαυτό σου όπως ένας κακός γονιός με το παιδί του που συνεχώς το επικρίνει απαιτώντας να γίνει καλό παιδί ή καλύτερο παιδί από κάποιο άλλο. Και το παιδί προσπαθεί γιατί θρέφεται από τον γονιό του και από την αγάπη του. Μόνο που στο τέλος μαθαίνει σε αυτή την αγάπη. Αγάπη με ανταλλάγματα, με παζάρια, αντί για αγάπη δίχως όρους. Αυτή είναι η δυσκολία σου να είσαι εδώ στην ομάδα ψυχοθεραπείας. Στην πραγματικότητα δεν ανακαλύπτεις κάτι που δεν ξέρεις, γιατί όλα αυτά τα ξέρεις ήδη για σένα. Στην πραγματικότητα αποκαλύπτεις τον εαυτό σου στους άλλους και ταυτόχρονα και σε σένα τον ίδιο. Μέχρι να σου μάθεις να σε αποδέχεσαι χωρίς επίκριση, χωρίς σύγκριση, χωρίς παζάρια. Μέχρι να μάθεις να εκφράζεις τα συναισθήματά σου χωρίς να ζυγίζεις την κάθε λέξη σου ξανά και ξανά μην τυχόν και ξεστομίσεις αυτά που νιώθεις πιστεύοντας πως οι άλλοι θα χάσουν την καλή γνώμη που έχουν για σένα. Αυτό όμως που ζητάει απεγνωσμένα η ψυχή σου είναι να είσαι αυθεντικός, έντιμος με τον εαυτό σου, να ρισκάρεις, να εκτεθείς και να ζήσεις.
Απόσπασμα από ομαδική συνεδρία: Εάν εμπιστευθώ την καρδιά μου θα πρέπει να ακούσω την απογοήτευσή μου και τον πόνο μου από την απουσία του άλλου. Όταν αυτός ο άλλος μάλιστα είναι ο σύντροφός μου με τον οποίο ζω μαζί του και αισθάνομαι ότι δεν μου δίνει την αγάπη και την συντροφικότητα που χρειάζομαι… διστάζω να εμπιστευθώ την καρδιά μου… φοβάμαι ότι εάν την εμπιστευθώ θα …”. Τα λόγια μιας γυναίκας που έχει το κουράγιο και τα κότσια να ομολογήσει στην ομάδα και στον εαυτό της την αλήθεια της. Και ένα άλλο μέλος της ομάδας προτείνει ως feedback τα λόγια ενός τραγουδιού: Μα η καρδιά πονάει όταν ψηλώνει να το θυμάσαι μικρή μου καρδιά πάντα… η καρδιά πονάει πάντα όταν ψηλώνει. Σκέφτομαι για μια ακόμη φορά ένας καλλιτέχνης, ένας στιχουργός, στο συγκεκριμένο τραγούδι ο Γεράσιμος Ευαγγελάτος, μέσα από τους ποιητικούς του στίχους μας «ξεναγεί» στα μύχια της ψυχής μας και μας συνδέει και αυτός – κι ας μην είναι ειδικός της ψυχικής υγείας – με την αισθητική και τον πόνο. Όσο κι αν οι προσπάθειές μας είναι να ζήσουμε ανώδυνα – χωρίς πόνο – άρα χωρίς αισθητική, άρα χωρίς ομορφιά, ο στιχουργός επιμένει: Από μικροί μαθαίνουμε να χάνουμε η απώλεια θα μπορούσε να ‘ναι κούνια μας δεν μπορείς να τα ΄χεις όλα πρώτη φράση που μαθαίνουμε Από μικροί πρέπει να μοιραζόμαστε τα γλυκά και τα παιχνίδια με τ’ αδέρφια μας μάθε πλέον να μοιράζεσαι κι έτσι δίνουμε ό,τι παίρνουμε Και τα χρόνια περνάνε και ό,τι τρώμε κερνάμε δίνουμε ό,τι αποκτάμε ώσπου κάτι τελειώνει… Και οι άνθρωποι φεύγουν και εμείς δεν αντιδράμε μάθαμε να ξεχνάμε και να μένουμε μόνοι… Μα η καρδιά πονάει όταν ψηλώνει να το θυμάσαι μικρή μου καρδιά η καρδιά πονάει πάντα όταν ψηλώνει πάντα… Μέσα από την μουσική του Θέμη Καραμουρατίδη και την υπέροχη φωνή της Νατάσσας Μποφίλιου σας προτείνω να ψάξετε στο you tube το τραγούδι και να το ακούσετε προσεκτικά. Ενδιαφέρον για μια ακόμη φορά έχει η σύνδεση της απώλειας της μνήμης με το ότι οι άνθρωποι φεύγουν και εμείς δεν αντιδράμε – απουσία πόνου – απουσία καρδιάς και στο τέλος ά-νοια.